Ong không chỉ là những sinh vật quan trọng trong hệ sinh thái mà còn ảnh hưởng đến đời sống và nông nghiệp tại Việt Nam. Bài viết này sẽ cung cấp tất tần tật kiến thức về các loài ong tại Việt Nam, từ các loài đặc trưng cho đến vai trò và ảnh hưởng của chúng. Cùng khám phá để hiểu rõ hơn về sự đa dạng và tầm quan trọng của các loài ong trong môi trường sống của chúng ta.
Các loài ong gây hại phổ biến thường gặp tại Việt Nam
Ong đất là một loài ong gây hại phổ biến
Đặc điểm nhận diện
Ong đất hay còn gọi là ong bắp cày, là một trong những loài ong gây hại cho con người. Loài ong xuất hiện khá phổ biến ở Việt Nam.
Loài ong này thường có kích thước cơ thể nhỏ, cơ thể có màu đen, đốm nâu. Lông màu vàng hoặc mà đen sẫm, không có cánh. Vì thế, loài ong đất thường làm tổ dưới lòng đất và bụi rậm.
Độc tính gây hại
Loài ong đất này có độc tính không quá cao. Nên việc bị ong đất đốt chỉ cần sơ cứu nhanh để giảm cơn đau. Không gây ảnh hưởng quá nghiêm trọng cho sức khỏe con người.
Các phản ứng sau khi bị ong đốt cũng chỉ có những biểu hiệu nhẹ. Khi bị đốt vết đốt chỉ có cảm giác hơi châm chích nhẹ. Chỉ cần làm sạch vết cắn và bôi thuốc chuyên trị sẽ giảm được cơn đau. Vết cắn sẽ hết trong 3-4 ngày.
Loài ong đất này có độc tính không quá cao
Loài ong mật
Đặc điểm nhận diện
Loài ong này có giá trị kinh tế cao cho con người. Nó tạo ra được nhiều mật và vị mật của được xếp ở loại chất lượng cao. Tuy nhiên, loài ong này cũng là một trong những loài ong gây hại cho con người.
Khi quan sát có thể thấy cơ thể nó được bao bởi lớp kitin dày. Có phần lông xù lên trên một đoạn lưng. Phần bụng phía trên có màu vàng sậm sọc đen. Có kích thước không quá to nhưng cũng không quá nhỏ.
Chúng thường làm tổ trên các cây cao hoặc những góc xung quanh nhà. Mỗi tổ ong mật thường số lượng tương đối lớn, trên 30.000 con. Nên cần hạn chế động vào tổ của chúng nếu không có kinh nghiệm.
Độc tính gây hại
Loài ong này có khả năng gây hại không quá cao cho người người. Chúng sẽ tấn công khi bị động vào tổ. Thường tấn công với số lượng lớn con. Nên việc phá tổ ong này để lấy mật cần hết sức thận trọng.
Tuy độc tính của ong mật không cao. Nhưng những vết cắn của nó cũng khiến cho cơ thể đau buốt. Làm cho miệng vết thương đỏ lên và sưng tấy. Lúc này cần nhanh chóng lấy vồi ong ra khỏi vết cắn và làm sạch nhanh vết thương để giảm đau.
Loài ong này có khả năng gây hại không quá cao cho con người
Ong nghệ là loài ong gây hại thường gặp
Đặc điểm nhận diện
Ong nghệ là loại ong cũng khá phổ biến ở Việt Nam. Chúng thường xuất hiện ở những nơi có nhiều thực vật, đặc biệt là nhiều hoa. Bởi loài ong này có khả năng hấp thụ phấn hoa. Chúng thường làm tổ ở mọi nơi như bụi rậm, đồng ruộng, vườn nhà,…
Về cấu tạo, ong nghệ có kích thước lớn và có lông dày. Lông có màu cam đen hoặc đỏ đen. Có chiều dài cơ thể dao động từ 1,27 – 2,54 cm.
Độc tính gây hại
Loai ong này có độc tính không cao. Tuy nhiên, vòi chích của nó to và cứng. Khi bị đốt vết thương sẽ khá sâu. Vết cắn sẽ sưng tấy và mang theo cơn đau buốt. Chỉ cần xử lý tốt cơn đau sẽ được giảm ngay.
Ong vò vẽ là loài ong gây hại nhất
Đặc điểm nhận diện
Ong vò vẽ hay còn gọi là ong mặt quỷ bởi cấu tạo cơ thể đặc biệt. Đây là loài ong gây hại được xếp hàng đầu tại Việt Nam. Loài ong này thường có ở mọi nơi. Chúng sẽ làm tổ ở những nơi dễ nhìn thấy như trên cành cây hay các bụi rậm.
Với cấu tạo cơ có phần đầu to bằng phần ngực. Phần bụng và thân thì sẽ thon nhỏ. Có các sọc vàng sậm xen kẽ với sọc đen. Lông của loài này tương đối ít nhưng lại ngắn và rất cứng.
Độc tính gây hại
Ong vò vẽ là loài ong có độc tính rất cao. Ở tại vết cắn sẽ gây ra các phản ứng bên ngoài như sưng tấy, phù nề. Nếu không kịp thời xử lý lấy được nọc độc ra xảy ra sốc phản vệ. Có thể tử vong ngay sau đó nếu không kịp đưa đến bệnh viện.
Thậm chí có một số trường hợp, sau khi đã xử lý sẽ để lại tình trạng suy thận, suy gan,… Rất nguy hiểm cho sức khỏe của con người. Vì thế, cần đặc biệt thận trọng tránh xa loài ong này.
Đây là loài ong gây hại được xếp hàng đầu tại Việt Nam
Ong bầu là loài ong gây hại phổ biến
Đặc điểm nhận diện
Loài ong này cũng cùng họ với loài ong mật nói trên. Chúng xuất hiện mọi nơi ở Việt Nam. Thường sẽ làm tổ trong thân của những rỗng. Chúng thường số theo từng đàn nhỏ hoặc sống đơn lẻ.
Ong bầu có kích thước cơ thể khá lớn. Phần lông mềm mịn có màu đen và vàng nhạt. Cơ thể được chia thành từng tốt nhỏ để tiện cho việc di chuyển. Phần thân của ong bầu khá mũm mĩm như tên gọi.
Độc tính gây hại
Cũng như nhiều các loài ong mật, ong bầu có độc tính thấp. Khả năng gây hại cho con người không cao. Tuy nhiên, khi bị đốt vẫn gây ra nhiều phản ứng khó chịu cho cơ thể. Nên vẫn được xếp vào loài ong gây hại tại Việt Nam.
Phần vết thương bị đốt sẽ sưng tấy nhẹ, mang theo cảm giác đau châm chích. Nếu xử lý đúng cách và kịp thời sẽ giảm đau ngay sau đó. Nhưng nếu không xử lý kịp thời sẽ làm cho vết thương trở nặng. Có thể gây mẫn cảm, dị ứng cho cơ thể.
Cũng như nhiều các loài ong mật, ong bầu có độc tính thấp
Ong vàng loài ong gây hại phổ biến
Đặc điểm nhận diện loài ong gây hại
Ong vàng có kích thước cơ thể tương đối nhỏ như loài ong mật. Chúng thường làm tổ ở mọi nơi từ nhà ra vườn. Tuy nhiên, số lượng con trong một tổ không nhiều và thường sống đơn lẻ.
Ong vàng giống như tên gọi chúng có những sọc dài màu tươi. Xen lẫn là màu đen xung quanh. Kích thước cơ thể tương đối.
Độc tính gây hại
Loài ong bầu được xếp vào một trong những loài ong có độc tính rất mạnh. Chúng rất hung hăng với những ai động vào chúng.
Những ai bị đốt sẽ sẽ sưng tấy và có cảm giác rất đau. Thường sẽ dẫn đến bị tình trạng nọc độc đi vào cơ thể gây sốt cao. Gây mệt mỏi và đau nhói ở vết cắn.Cần phải xử lý nhanh và đúng cách.
Đối với những trường hợp xử lý không tốt sẽ dẫn đến suy tạng nặng. Ảnh hưởng đến tính mạng. Ngoài ra còn sẽ gây ra tình trạng vỡ hồng cầu, quá trình đông máu bị rối loạn,…
Vì thế, cần hết sức thận trọng với loài ong gây hại này.
Ong bắp cày là loài ong gây hại
Đặc điểm nhận diện
Ong bắp cày được coi là loài ong có kích thước lớn nhất ở Việt Nam. Với chiều dài cơ thể dài từ 2cm-5cm. Chúng rất hung hăng với con người và các loài động vật khác.
Một đặc điểm nhận biết khác về chúng là phần eo siêu nhỏ ở giữa bụng và ngực. Cơ thể có màu nâu đậm xen lẫn màu vàng sẫm. Chúng có tập tính sống riêng lẻ hoặc sống theo từng đàn nhỏ. Thường làm tổ các những nơi kín đáo. Tập trung nhiều ở những nơi có nhiều loại côn trùng.
Độc tính gây hại
Ong bắp cày được coi loài ong nguy hiểm ở Việt Nam. Chúng là loài ong gây hại bởi độc tính của chúng rất mạnh. Gây nguy hiểm cực nặng cho con người.
Đối với những vết đốt sẽ làm cho vết thương sưng tấy. Gây cảm giác đau đớn từng cơn. Nếu không kịp xử lý chất độc sẽ chạy lan khắp các mô của cơ thể. Sẽ gây sốc phản vệ, tê liệt thần kinh nếu xử lý chậm trễ. Nặng hơn có thể gây tử vong.
Những điều thú vị về loài ong
Loài ong có sở thích khiêu vũ và vũ điệu của chúng có tên là điệu nhảy lúc lắc
Khi một con ong mật thám thính và kiểm tra tổ mới, nó sử dụng điệu múa lắc lư để quảng cáo và tranh luận về giá trị của nó. Địa điểm càng tuyệt vời, ong thợ sẽ nhảy càng lâu và mãnh liệt. Nếu một con ong khác đụng phải một con ong đang nhảy múa, nó sẽ đi thám thính và nếu cũng thích, chú ong này cũng sẽ lắc lư theo.
Cuối cùng, động lực của sự nhảy múa khiến khoảng 20 đến 30 con ong đồng ý về vị trí làm tổ tốt nhất và chúng truyền đạt quyết định của mình cho những con còn lại trong đàn bằng cách tạo ra âm thanh the thé và bằng cách vo ve cánh của chúng giữa những con ong khác.
Loài ong biết sử dụng công cụ
Nếu bạn nghĩ rằng loài ong chỉ biết đi kiếm mật, làm tổ và nhảy múa thì bạn đã lầm to. Đối với những loài ong mật hay bị tấn công bởi các loài ong hung dữ khác, chúng đã nghĩ ra một cách để đối phó với những kẻ thù này, đó là đi gom phân của các loài khác về trét vào lối vào tổ của chúng, nhằm xua đuổi và đe dọa tiêu diệt kẻ thù. Một số nhà nghiên cứu đã quan sát được hiện tượng thú vị này và chỉ ra rằng các loài ong thù địch có xu hướng dành ít thời gian lảng vảng trước cửa những đàn ong có đốm phân hơn những đàn ong có cửa tổ sạch sẽ. Thật thông minh đúng không nào các bạn?
Phân của loài ong đã suýt gây ra một cuộc đối đầu trong thời kỳ chiến tranh lạnh
Vào những năm 1980, “mưa vàng” – những đốm nhỏ màu vàng được tìm thấy trên các tán lá rừng ở Lào và Campuchia – được cho là tàn dư của vũ khí hóa học. Những người tị nạn cho rằng cơn mưa màu vàng gây ra bệnh tật và chết chóc. Các cáo buộc đã khiến Hoa Kỳ buộc tội Liên Xô và các đồng minh của họ tham gia chiến tranh hóa học.
Các chuyên gia về ong sau đó phát hiện ra rằng những chấm vàng là chất bài tiết của bầy ong mật hoang dã.
Khi loài ong vò vẽ trở nên đói và tức giận
Cây cối tạo ra những bông hoa rực rỡ đầy mật hoa để thu hút các loài thụ phấn, nhưng một con ong vò vẽ thiếu kiên nhẫn và đói sẽ làm gì khi những bông hoa đó chưa nở?
Các nhà khoa học ở Thụy Sĩ và Pháp phát hiện ra rằng khi phấn hoa khan hiếm, ong vò vẽ phá hoại lá cây cà chua và cây mù tạt theo cách độc đáo khiến cây ra hoa sớm hơn 30 ngày so với cây không có hoa.
Đối với ong, phấn hoa là nguồn protein mà chúng cần để nuôi con. Tuy nhiên, nhiệt độ ấm hơn do khủng hoảng khí hậu có nghĩa là ong sẽ thức dậy sớm hơn sau khi ngủ đông để tìm những bông hoa chúng cần làm thức ăn lúc này vẫn chưa nở. Thời gian ra hoa, phụ thuộc vào việc tiếp xúc với ánh sáng, ít bị ảnh hưởng bởi biến đổi khí hậu. Điều này tạo ra sự không phù hợp có thể khiến ong thiếu thức ăn vào đầu mùa xuân.
Con người đã khai thác loài ong mật trong hàng nghìn năm
Một bức tranh hang động ở Tây Ban Nha được cho là 8.000 năm tuổi mô tả một người đang lấy mật ong từ một cái thang. Dấu vết của sáp ong trên đồ gốm cũng cho thấy rằng những người nông dân sơ khai đã nuôi ong từ cách đây 9.000 năm. Mật ong cũng đã được tìm thấy trong các ngôi mộ Ai Cập cổ đại.
Mật ong có thể là một phương pháp điều trị hiếm gặp trong chế độ ăn thời tiền sử có ít thức ăn ngọt, và nó có thể có công dụng chữa bệnh. Sáp ong có thể được sử dụng để làm cho chậu không thấm nước hoặc làm keo dán.
Ngày nay, mật ong có thể mang lại hy vọng mới trong cuộc chiến chống lại tình trạng kháng thuốc kháng sinh. Nó chứa kháng sinh tự nhiên để giúp cơ thể chống lại nhiễm trùng. Các nhà khoa học đang nghiên cứu cách làm cho chất kết dính dễ dàng bôi lên vết thương hơn và nó có thể được sử dụng trong phẫu thuật, vùng chiến sự và nhà riêng của chúng ta.
Tác hại của loài ong
Ong, mặc dù đóng vai trò quan trọng trong việc thụ phấn và duy trì hệ sinh thái, cũng có thể gây ra một số tác hại cho con người và môi trường. Dưới đây là một số tác hại chính của ong:
Đốt và dị ứng: ong có thể gây đau đớn và khó chịu khi đốt. Đối với những người bị dị ứng với nọc ong, một cú đốt có thể dẫn đến phản ứng dị ứng nghiêm trọng, bao gồm sốc phản vệ, cần phải được điều trị khẩn cấp.
Nguy cơ sức khỏe: nọc của ong có thể chứa các chất gây viêm và độc tố, có thể dẫn đến sưng, ngứa, hoặc đau kéo dài. Trong một số trường hợp, nó có thể làm tăng nguy cơ nhiễm trùng nếu không được chăm sóc đúng cách.
Tác động đến nông nghiệp: một số loài ong có thể gây hại cho cây trồng và hoa màu bằng cách tấn công các phần của cây hoặc tiết ra chất độc. Điều này có thể làm giảm năng suất và chất lượng nông sản.
Tạo ra tổ ong không mong muốn: ong có thể xây dựng tổ ở những nơi không mong muốn như trong nhà, trên mái, hoặc trong các khu vực công cộng, gây phiền toái và nguy hiểm cho con người.
Gây rối trong các hoạt động ngoài trời: ong có thể gây ra sự lo lắng và sợ hãi trong các hoạt động ngoài trời, đặc biệt là trong mùa sinh sản hoặc khi chúng cảm thấy bị đe dọa.
Cách xử lý khi bị loài ong đốt
Khi bị ong đốt, việc xử lý kịp thời và đúng cách là rất quan trọng để giảm thiểu đau đớn và nguy cơ biến chứng. Dưới đây là các bước bạn nên thực hiện khi bị ong đốt:
Rút ngay nọc ong
Nếu còn nọc ong dính lại trên da, hãy loại bỏ nó càng sớm càng tốt bằng cách dùng móng tay hoặc một vật cứng và sạch, cẩn thận để không làm nọc ong bị đẩy vào sâu hơn. Tránh dùng nhíp vì có thể làm nọc ong thoát ra nhiều hơn.
Rửa vết đốt
Rửa vùng da bị đốt bằng xà phòng và nước sạch để loại bỏ bụi bẩn và giảm nguy cơ nhiễm trùng.
Chườm lạnh
Đặt một miếng gạc lạnh hoặc đá bọc trong khăn lên vùng da bị đốt trong 15-20 phút để giảm sưng và đau. Lặp lại nếu cần.
Sử dụng kem hoặc thuốc
Áp dụng kem chống ngứa hoặc thuốc bôi chứa hydrocortisone hoặc calamine lên vết đốt để giảm ngứa và sưng. Có thể dùng thuốc kháng histamine (theo chỉ định của bác sĩ) để làm giảm phản ứng dị ứng.
Uống thuốc giảm đau
Nếu cần, bạn có thể dùng thuốc giảm đau như ibuprofen hoặc acetaminophen để giảm đau và sưng.
Theo dõi các triệu chứng: theo dõi phản ứng của cơ thể. Nếu bạn gặp phải các triệu chứng nghiêm trọng như khó thở, sưng môi, lưỡi, hoặc cổ họng, hoặc cảm thấy chóng mặt, sốc, cần đến ngay cơ sở y tế gần nhất hoặc gọi cấp cứu ngay lập tức.
Tránh gãi
Gãi vết đốt có thể làm tăng nguy cơ nhiễm trùng và làm tình trạng thêm nghiêm trọng.
Cách ngăn chặn loài ong xâm nhập
Để ngăn chặn ong xâm nhập vào không gian sống hoặc làm việc của bạn, việc áp dụng các biện pháp phòng ngừa hiệu quả là rất quan trọng. Dưới đây là những cách bạn có thể thực hiện để bảo vệ môi trường của mình khỏi sự xâm nhập của ong:
Bịt kín các khe hở
Ong có thể dễ dàng vào trong qua các khe hở nhỏ. Đảm bảo tất cả các vết nứt, khe hở trên cửa sổ, cửa ra vào, và các khu vực khác được bịt kín. Sử dụng chất bịt kín hoặc vật liệu chống thấm để làm kín các khoảng trống, ngăn ong xâm nhập vào trong nhà.
Dọn dẹp vệ sinh
Ong bị thu hút bởi thức ăn và đồ uống ngọt. Do đó, việc giữ cho không gian sống sạch sẽ là rất quan trọng. Đừng để thức ăn và đồ uống ngoài trời, và thường xuyên dọn dẹp khu vực ăn uống, đặc biệt là trong những ngày hè khi ong hoạt động mạnh.
Sử dụng mạng che
Đặt mạng che hoặc lưới trên cửa sổ và cửa ra vào giúp ngăn ong vào trong nhà. Đảm bảo rằng các lưới không có lỗ hổng và được lắp đặt đúng cách. Mạng che cũng có thể được sử dụng để bảo vệ các khu vực như sân thượng hoặc ban công.
Loại bỏ tổ ong
Nếu bạn phát hiện tổ ong gần nhà hoặc trong sân, hãy liên hệ ngay với dịch vụ diệt côn trùng chuyên nghiệp. Không nên tự mình xử lý chúng vì điều này có thể dẫn đến nguy hiểm. Các chuyên gia có kinh nghiệm sẽ thực hiện việc loại bỏ tổ ong một cách an toàn và hiệu quả.
Cải thiện môi trường xung quanh
Cắt tỉa cây cối, bụi rậm và cỏ quanh nhà để giảm bớt nơi ong có thể làm tổ. Đảm bảo không có nguồn nước dư thừa như ao, hồ nhỏ hay những nơi ẩm ướt, vì ong cũng có thể tìm thấy nước ở những khu vực này.
Sử dụng phương pháp tự nhiên
Các phương pháp tự nhiên như tinh dầu bạc hà, giấm, hoặc nước chanh có thể giúp đuổi ong ra khỏi không gian sống. Bạn có thể xịt các hỗn hợp này vào các khu vực dễ bị ong xâm nhập để làm giảm sự thu hút của chúng.
Bảo quản thực phẩm cẩn thận
Đảm bảo tất cả thực phẩm và đồ uống đều được đậy kín và không để mở ngoài trời, đặc biệt là vào mùa hè khi ong đang hoạt động mạnh. Sử dụng hộp đựng có nắp để bảo quản thực phẩm và thường xuyên dọn dẹp khu vực ăn uống.
Thực hiện các biện pháp phòng ngừa này sẽ giúp bạn giảm thiểu nguy cơ ong xâm nhập và bảo vệ không gian sống của bạn khỏi sự phiền toái của ong. Việc duy trì một môi trường sạch sẽ và an toàn không chỉ giúp bạn tránh xa sự xâm nhập của ong mà còn tạo điều kiện sống thoải mái hơn cho bạn và gia đình.
Việc nắm bắt thông tin về các loài ong không chỉ giúp bạn nhận diện và đánh giá đúng mức tầm quan trọng của chúng mà còn hỗ trợ bạn trong việc bảo vệ môi trường và sức khỏe. Pest Shop hy vọng thông tin trong bài viết đã cung cấp cho bạn những kiến thức giá trị và hữu ích. Cảm ơn bạn đã dành thời gian tìm hiểu và đồng hành cùng chúng tôi!
Vũ Tuyên - Chuyên gia
Tôi là Vũ Tuyên , Giám đốc của Công ty TNHH Pest Shop Việt Nam .
Với nhiều năm kinh nghiệm làm việc trong ngành Phân phối Thiết bị, vật tư Kiểm soát côn trùng dịch hại ( PCO ) , tôi đã và đang Phân phối các Sản phẩm đến từ Mỹ , Đức , Hàn Quốc , Nhật Bản , Thụy Sỹ , Việt Nam ... Với chuyên môn của mình, hi vọng các nội dung tôi chia sẻ trên https:/PestShop.vn/ sẽ giúp quý khách hàng hiếu rõ hơn về sản phẩm của công ty.
PEST SHOP - CÔNG TY PHÂN PHỐI THIẾT BỊ , DIỆT CÔN TRÙNG HÀNG ĐẦU VIỆT NAM
- Đèn diệt côn trùng , Đèn bắt muỗi , Máy hút muỗi , phụ kiện đèn diệt côn trùng ...
- Thuốc diệt mối , thuốc diệt mọt ,Thuốc đuổi rắn , đuổi thằn lằn ,Thiết bị kiểm soát chim , thuốc khử trùng virus, ..
- Thuốc diệt chuột , hộp bẫy chuột , keo chuột , máy đuổi chuột ,bẫy chuột, lồng chuột ...
- Thuốc diệt côn trùng : Thuốc diệt muỗi , thuốc diệt ruồi , thuốc diệt kiến , thuốc diệt gián , ...
- Thuốc trừ sâu, thuốc Bảo vệ thực vật ( BVTV ) , thuốc diệt nhện , Vật tư nông nghiệp ...
- Máy phun côn trùng : Bình tồn lưu , Máy phun sương ULV , Máy phun khói , Máy phun nông nghiệp ...
Tại sao chọn PEST SHOP ?
- Chính Hãng : Bayer ( Đức ), Basf ( Đức ) ,Syngenta ( Thụy Sỹ ) ,Sumitomo ( Nhật ) , Ensytex ( Mỹ ) , Hợp Trí ( Việt Nam ) , SM Bure ( Hàn Quốc ) , … | Giá Rẻ : Cam kết giá rẻ nhất thị trường Việt Nam - Rẻ hơn hoàn tiền 100% |Bảo Hành : từ 1 - 24 tháng tùy sản phẩm
- Hóa Đơn : Có hóa đơn thuế VAT , kiểm định , lưu hành của thuốc | Free Ship : Chính sách Miễn phí phí vận chuyển lên tới 80% các đơn hàng | Kho hàng : Hà Nội - Đà Nẵng - TP.HCM | Bán đa kênh : Shopee , Tiki, Lazada , Sendo, Tiktok Shop , Youtube , Facebook , ....
