Với sự gia tăng của côn trùng vào mùa hè, ong vàng trở thành mối quan tâm lớn vì độc tính và nguy cơ gây ra các vấn đề sức khỏe. Vậy ong vàng có độc không và chúng ta nên xử lý thế nào khi bị đốt? Đồng thời, làm thế nào để phòng tránh bị ong đốt hiệu quả? Bài viết này Pest Shop sẽ cung cấp thông tin về độc tố của ong vàng, cách xử lý vết thương và các biện pháp phòng ngừa cần thiết để bảo vệ sức khỏe.
Các đặc tính sinh học của ong vàng
Nhận diện ong vàng
Ong vàng có cơ thể hình bầu dục, dài khoảng 15 mm với màu sắc chủ yếu màu vàng đen. Các sọc màu sắc trên cơ thể của ong như một dấu hiệu cảnh báo nguy hiểm cho các kẻ thù có ý định tấn công chúng.
Cấu tạo
Cơ thể của ong được chia thành các bộ phận như: đầu, chân, râu, ba khoang ngực và sáu khoang bụng.
Phần đầu của ong bao gồm mắt, râu và khoang miệng. Mắt ong bao gồm mắt kép có nhiệm vụ giúp chúng nhận biết thông tin về màu sắc, ánh sáng và phương hướng từ tia UV của mặt trời trong khi mắt đơn giúp định lượng lượng ánh sáng hiện có. Chiếc râu giúp ong cảm nhận mùi và đo tốc độ bay. Trong khi đó, hàm răng của ong dùng để ăn phấn hoa, tạo hình cho tổ, nuôi ấu trùng và ong chúa.
Hành vi
Như các loài ong khác, ong vàng có tính tổ chức cao và hàng ngàn cá thể có thể cùng nhau chia sẻ một tổ. Ba loài ong chính trong một tổ bao gồm: ong chúa, ong đực và ong thợ.
Mỗi tổ chỉ có một ong chúa đảm nhận nhiệm vụ giao phối với ong đực và sinh sản. Mỗi ong chúa có khả năng sản sinh 2000 quả trứng mỗi ngày.
Ong thợ sẽ có nhiệm vụ chăm sóc ấu trùng. Cho chúng ăn phấn hoa và mật ong trong khoảng ba tuần đầu. Sau đó, những ấu trùng phát triển thành ong trưởng thành và trồi lên khỏi những ô kín trong tổ ong.
Ong đực chỉ chiếm một bộ phận thiểu số trong tổ. Chúng có một nhiệm vụ duy nhất là giao phối với ong chúa. Sau khi giao phối, ong đực sẽ chết.
Thụ phấn
Điều thú vị về loài ong chính là chúng đã duy trì sự sống cho các loài thực vật hơn hàng triệu năm nay. Chính quá trình lấy mật đã vô tình tạo ra sự thụ phấn. Nếu không có loài ong, nhiều loài thực vật sẽ không thể sinh sản và cuối cùng sẽ chết.
Ong vàng có thể dễ dàng bị nhầm lẫn với một số loài ong khác
Ong vàng có thể dễ dàng bị nhầm lẫn với một số loài ong khác do sự tương đồng về màu sắc và hình dáng. Dưới đây là các loài ong thường bị nhầm lẫn với ong vàng và cách phân biệt chúng:
Ong mật (apis mellifera)
Màu sắc: ong mật thường có màu vàng nhạt hơn. Với các sọc đen trên cơ thể không rõ nét như ong vàng. Chúng cũng có thể có màu nâu vàng nhạt.
Kích thước: ong mật thường nhỏ hơn ong vàng, dài khoảng 1-1,2 cm.
Tổ ong: ong mật xây tổ trong các cấu trúc hình tổ có mật ong và sáp trong các khe hở hoặc trong tổ ong nuôi. Tổ của ong mật thường có cấu trúc rõ ràng hơn, với các ô hình lục giác.
Hành vi: ong mật thường ít hung hăng hơn và chỉ tấn công khi bị đe dọa hoặc khi bảo vệ tổ.
Ong bắp cày (vespa spp.)
Màu sắc: ong bắp cày có màu sắc vàng và đen tương tự như ong vàng. Nhưng chúng thường có màu sắc sặc sỡ hơn và có thể có màu đỏ cam hoặc nâu.
Kích thước: ong bắp cày thường lớn hơn ong vàng, dài từ 1,5-2 cm, và có thân hình to lớn hơn.
Tổ ong: tổ của ong bắp cày thường lớn và hình cầu. Được xây bằng giấy tổ làm từ sợi cây nhặt được. Chúng thường xây tổ trên cao hoặc trong các khu vực kín đáo.
Hành vi: ong bắp cày thường hung hăng hơn và có thể tấn công nhiều lần. Chúng cũng có khả năng tấn công mạnh hơn và kéo dài hơn.
Ong bắp cày xã hội (polistes spp.)
Màu sắc: ong bắp cày xã hội có thể có màu sắc vàng và đen nhưng thường có màu sắc kém tươi sáng hơn. Chúng có sọc đen và vàng nhưng các sọc có thể mờ hơn hoặc ít rõ ràng hơn so với ong vàng.
Kích thước: ong bắp cày xã hội thường có kích thước tương tự như ong vàng. Nhưng có thể có sự khác biệt nhỏ về kích thước và hình dáng.
Tổ ong: tổ của ong bắp cày xã hội thường nhỏ hơn, hình chóp. Được làm bằng giấy tổ và thường được xây dựng dưới mái nhà, trong bụi rậm, hoặc trong các khu vực khác ngoài trời.
Hành vi: chúng có thể trở nên hung hăng khi bảo vệ tổ nhưng thường ít tấn công hơn ong bắp cày.
Ong rừng (bombus spp.)
Màu sắc: ong rừng thường có màu sắc đen và vàng với các sọc vàng đậm trên cơ thể. Chúng có thể có màu sắc sáng hơn và các sọc có thể không rõ nét bằng ong vàng.
Kích thước: ong rừng thường lớn hơn ong vàng, dài khoảng 1,5-2 cm, và có cơ thể tròn trịa hơn.
Tổ ong: ong rừng xây tổ trong các khu vực như tổ cũ của chuột, dưới đất, hoặc trong các khe hở. Tổ của chúng nhỏ và ít được bảo vệ hơn so với tổ của ong bắp cày.
Hành vi: ong rừng có thể không hung hăng trừ khi bị đe dọa. Chúng thường hoạt động chậm hơn và ít gây nguy hiểm hơn so với ong bắp cày.
Cách phân biệt ong vàng với các loài ong khác
Quan sát kích thước và màu sắc: xem xét kích thước và màu sắc của ong để phân biệt giữa các loài. Ong vàng thường có sọc vàng và đen rõ ràng hơn.
Xem tổ ong: kiểm tra vị trí và cấu trúc của tổ ong. Tổ của ong vàng thường được xây trong các khu vực kín đáo. Trong khi tổ của ong mật hoặc ong bắp cày có thể có hình dạng và vị trí khác biệt.
Hành vi và tính cách: quan sát hành vi của ong để xác định loài. Ong vàng có thể tấn công nếu cảm thấy bị đe dọa. Trong khi ong mật thường ít hung hăng hơn và ong bắp cày có thể rất hung hăng và tấn công nhiều lần.
Hiểu rõ các đặc điểm và hành vi của ong vàng và các loài ong khác. Giúp bạn phòng tránh và xử lý tình huống hiệu quả hơn, bảo vệ sức khỏe và an toàn của bạn và gia đình.
Ong vàng có hại như thế nào?
Ong vàng (hay còn gọi là ong đốm) không phải là loài ong độc hại và không thường tấn công con người nếu chúng không bị kích động hoặc đe dọa.
Tuy nhiên, như bất kỳ loài côn trùng nào khác. Nếu bạn bị chích bởi ong vàng, bạn có thể gặp các triệu chứng như đau, sưng, nóng ran, ngứa và đỏ da xung quanh vết chích. Trong một số trường hợp hiếm, người bị chích có thể phản ứng dị ứng và gặp phải các triệu chứng nghiêm trọng như khó thở, co giật và mất ý thức. Nếu bạn có bất kỳ triệu chứng nghiêm trọng nào sau khi bị chích, bạn nên tìm cấp cứu ngay lập tức.
Ngoài ra, ong vàng cũng có vai trò quan trọng trong việc thụ phấn hoa và giúp duy trì đa dạng sinh học. Chúng là loài côn trùng hữu ích và cần được bảo vệ, đặc biệt trong bối cảnh suy thoái môi trường hiện nay.
Bị ong vàng đốt có nguy hiểm không?
Theo thống kê, đã có rất nhiều trường hợp xảy ra khi bị ong vàng đốt mà không được cứu chữa kịp thời. Dẫn tới tình trạng nạn nhân bị nhiễm độc nặng và tốn rất nhiều thời gian để điều trị mới qua khỏi.
Trong trường hợp sơ cứu, nếu để nọc độc của ong vàng còn quá nhiều bên trong cơ thể con người. Sẽ có nguy cơ dẫn tới bị suy đa tạng, gây ảnh hưởng trực tiếp đến mạng sống của nạn nhân.
Theo các chuyên gia y tế cho biết, trong trường hợp không may bị ong vàng đốt. Người bệnh sẽ có khả năng cao bị nhiễm độc, dẫn đến sốt cao. Điều này phụ thuộc rất nhiều vào yếu tố như số lượng ong đốt, vị trí bị đốt.
Sẽ rất nguy hiểm nếu bị một số lượng lớn ong vàng đốt vào những bộ phận nhạy cảm trên cơ thể như đầu, cổ, gáy, mắt,…..thì mức độ nghiêm trọng càng tăng cao.
Đã có những người bị ong vàng đốt rất nhiều, khoảng 4-10 nốt trên cơ thể. Làm cho bệnh nhân cảm thấy vô cùng mệt mỏi, khó chịu trong người và đau đớn bởi những vết sưng do ong đốt gây ra.
Nếu không may bị ong vàng đốt ở những vị trí như đầu, cổ, vai, mặt thì các bạn nên đến trung tâm, bệnh viện gần nhất để thăm khám sớm nhất có thể. Mặt khác, đối với những trường hợp nhẹ hơn cũng không nên chủ quan. Vì nọc độc của ong vàng rất cao và sẽ gây ảnh hưởng đến sức khỏe.
Cách xử lý khi bị ong vàng đốt
Chúng ta cần thay đổi suy nghĩ của một số người dân về việc xử lý khi bị ong đốt. Việc xử lý không chỉ xoay quanh việc bôi gì cho nhanh khỏi hay xử lý như thế nào để cho bớt sưng mà còn cần phải được theo dõi và phát hiện kịp thời những biến chứng cấp tính như suy hô hấp, suy thận cấp hay đặc biệt là sốc phản vệ.
Ngay sau khi bị ong đốt
Nạn nhân cần lưu ý những đặc điểm sau đây:
Ngay lập tức ra khỏi khu vực có nhiều ong ngay lập tức.
Nếu vòi chích có phần nổi lên bề mặt da. Cần nhanh chóng thử lấy nhíp gắp ra một cách nhẹ nhàng. Tuyệt đối lưu ý không được cố gắng lấy vòi chích bằng cách nặn vết thương vì có thể làm lan tràn độc tố.
Rửa sạch vết đốt bằng xà phòng và nước ấm. Có thể sử dụng dung dịch sát trùng như cồn 70 độ hoặc povidine để sát khuẩn thêm cho vết thương.
Chườm đá bằng cách dùng khăn lạnh hoặc túi đá hoặc đắp một miếng gạc lạnh sạch để giảm sưng tấy và đau nhức vết thương.
Cần đưa người bị ong đốt đến các cơ sở y tế gần nhất nếu xuất hiện những biểu hiện sau:
Bị ong đốt ở nhiều vị trí trên cơ thể đặc biệt là ở vùng đầu, mặt, cổ
Xác định được loài ong đốt là ong vò vẽ, ong rừng hay ong bắp cày,… Đây là 1 trong những loài ong có nọc độc mạnh. Có khả năng cao có thể gây ra nhiều biến chứng toàn thân.
Nạn nhân xuất hiện các triệu chứng đau nhiều, chóng mặt, khó thở, mệt mỏi, phù mặt, đại tiện phân lỏng hoặc tiểu ra máu,…
Cần rút vòi chích ra khỏi bề mặt da một cách nhẹ nhàng.
Nhận biết sự xâm nhập của ong vàng
Nhận biết sự xâm nhập của ong vàng có thể giúp bạn phòng tránh và xử lý kịp thời. Tránh những nguy cơ không mong muốn. Dưới đây là một số dấu hiệu giúp nhận biết sự xâm nhập của ong vàng:
Quan sát các đặc điểm tổ ong vàng
Tổ ong: ong vàng thường xây tổ ở những nơi kín đáo như trong các khe hở của tường, mái nhà, hoặc trong các khu vực cỏ dại và bụi rậm. Tổ của chúng có thể có màu xám hoặc nâu và có dạng hình cầu hoặc hình elip.
Hoạt động ong: nếu bạn thấy nhiều ong vàng bay quanh một khu vực nhất định. Có thể đó là vị trí của tổ ong. Ong thường bay xung quanh tổ để bảo vệ và tìm kiếm thức ăn.
Hành vi của ong vàng
Bay xung quanh: ong vàng thường bay gần mặt đất và có thể tiếp cận gần bạn. Nếu bạn ở gần tổ của chúng. Nếu bạn cảm thấy ong bay xung quanh mình liên tục, có thể chúng đang cảm thấy bị đe dọa và sẵn sàng tấn công.
Tấn công: khi cảm thấy bị đe dọa, ong vàng có thể tấn công để bảo vệ tổ. Nếu bạn thấy một con ong tấn công mà không rời đi. Có thể có tổ gần đó và ong đang cảnh báo bạn.
Dấu hiệu vật lý
Nọc độc: khi bị đốt, bạn sẽ cảm thấy đau, sưng tấy và ngứa ở vùng bị đốt. Đôi khi có thể xuất hiện vết đỏ và cục u tại chỗ bị đốt.
Tổ ong: nếu thấy tổ ong vàng gần khu vực sống hoặc làm việc. Điều này cũng là dấu hiệu cho thấy có sự xâm nhập của ong vàng trong khu vực đó.
Âm thanh
Tiếng vỗ cánh: ong vàng phát ra tiếng vỗ cánh đặc trưng khi bay. Nếu bạn nghe thấy tiếng vỗ cánh liên tục và lớn, có thể có ong vàng đang bay xung quanh.
Sự xuất hiện của ong vàng
Số lượng ong: nếu thấy nhiều ong vàng bay quanh khu vực hoặc trong khu vực sinh sống. Đây có thể là dấu hiệu của sự xâm nhập hoặc tổ ong gần đó.
Hành vi bất thường: nếu ong vàng tỏ ra hung hăng và bay vào nhà hoặc xung quanh khu vực sinh hoạt của bạn. Cần phải kiểm tra và tìm hiểu nguyên nhân.
Nhận biết sớm các dấu hiệu của sự xâm nhập của ong vàng sẽ giúp bạn có các biện pháp phòng tránh và xử lý kịp thời. Bảo vệ sức khỏe và an toàn của bạn và người thân.
Cách phòng tránh bị ong vàng đốt
Tai nạn bị ong đốt khá thường gặp và tiềm ẩn nhiều nguy hiểm. Do đó việc chủ quan là điều không nên. Thay vào đó, hãy áp dụng các biện pháp phòng tránh hiệu quả để hạn chế tối đa nguy cơ bị ong tấn công:
Tránh xa những khu vực có ong sinh sống
Hạn chế tiếp cận những nơi thường xuyên xuất hiện ong như tổ ong, vườn hoa, khu vực nhiều cây cối rậm rạp, ao hồ,… Cẩn thận khi di chuyển trong môi trường tự nhiên. Đặc biệt vào ban ngày – thời điểm ong hoạt động mạnh nhất.
Mặc quần áo phù hợp
Lựa chọn trang phục kín đáo, che chắn da thịt để giảm thiểu nguy cơ bị ong tiếp xúc trực tiếp. Đặc biệt là khi đi vào những khu vực có nhiều ong. Tránh mặc quần áo sặc sỡ, có họa tiết hoa văn lòe loẹt vì dễ thu hút ong.
Hạn chế sử dụng nước hoa và mỹ phẩm có mùi hương nồng nàn
Mùi hương nồng nàn từ nước hoa, kem dưỡng da, keo xịt tóc,… có thể kích thích ong, khiến chúng tấn công. Nên ưu tiên sử dụng các sản phẩm có mùi hương nhẹ nhàng, tự nhiên.
Giữ bình tĩnh khi gặp ong
Tuyệt đối không hoảng loạn, la hét hay vùng vẫy tay chân khi phát hiện ong bay xung quanh. Di chuyển từ từ, nhẹ nhàng để tránh kích động ong tấn công.
Sử dụng khói hoặc lửa để xua đuổi ong
Khói và lửa có tác dụng xua đuổi ong hiệu quả. Nên đốt lửa nhỏ hoặc sử dụng bình xịt khói để tạo ra lớp sương mỏng bao quanh khu vực. Vệ sinh nhà cửa thường xuyên: Loại bỏ rác thải, thức ăn thừa, hoa héo úa,… để hạn chế ong đến sinh sống và làm tổ. Dọn dẹp gọn gàng, ngăn nắp xung quanh nhà cửa, đặc biệt là các khu vực tối tăm, ẩm ướt.
Trang bị kiến thức sơ cứu khi bị ong đốt
Nắm rõ các bước sơ cứu cơ bản như loại bỏ vòi chích, rửa sạch vết thương, chườm lạnh, uống nhiều nước,… Tìm hiểu về các triệu chứng dị ứng ong đốt để có thể xử lý kịp thời trong trường hợp khẩn cấp.
Cách ngăn chặn loài ong vàng xâm nhập
Để ngăn chặn ong xâm nhập vào không gian sống hoặc làm việc của bạn. Việc áp dụng các biện pháp phòng ngừa hiệu quả là rất quan trọng. Dưới đây là những cách bạn có thể thực hiện để bảo vệ môi trường của mình khỏi sự xâm nhập của ong:
Bịt kín các khe hở
Ong có thể dễ dàng vào trong qua các khe hở nhỏ. Đảm bảo tất cả các vết nứt, khe hở trên cửa sổ, cửa ra vào, và các khu vực khác được bịt kín. Sử dụng chất bịt kín hoặc vật liệu chống thấm để làm kín các khoảng trống, ngăn ong xâm nhập vào trong nhà.
Dọn dẹp vệ sinh
Ong bị thu hút bởi thức ăn và đồ uống ngọt. Do đó, việc giữ cho không gian sống sạch sẽ là rất quan trọng. Đừng để thức ăn và đồ uống ngoài trời, và thường xuyên dọn dẹp khu vực ăn uống, đặc biệt là trong những ngày hè khi ong hoạt động mạnh.
Sử dụng mạng che
Đặt mạng che hoặc lưới trên cửa sổ và cửa ra vào giúp ngăn ong vào trong nhà. Đảm bảo rằng các lưới không có lỗ hổng và được lắp đặt đúng cách. Mạng che cũng có thể được sử dụng để bảo vệ các khu vực như sân thượng hoặc ban công.
Loại bỏ tổ ong
Nếu bạn phát hiện tổ ong gần nhà hoặc trong sân. Hãy liên hệ ngay với dịch vụ diệt côn trùng chuyên nghiệp. Không nên tự mình xử lý chúng vì điều này có thể dẫn đến nguy hiểm. Các chuyên gia có kinh nghiệm sẽ thực hiện việc loại bỏ tổ ong một cách an toàn và hiệu quả.
Cải thiện môi trường xung quanh
Cắt tỉa cây cối, bụi rậm và cỏ quanh nhà để giảm bớt nơi ong có thể làm tổ. Đảm bảo không có nguồn nước dư thừa như ao, hồ nhỏ hay những nơi ẩm ướt. Vì ong cũng có thể tìm thấy nước ở những khu vực này.
Sử dụng phương pháp tự nhiên
Các phương pháp tự nhiên như tinh dầu bạc hà, giấm, hoặc nước chanh có thể giúp đuổi ong ra khỏi không gian sống. Bạn có thể xịt các hỗn hợp này vào các khu vực dễ bị ong xâm nhập để làm giảm sự thu hút của chúng.
Bảo quản thực phẩm cẩn thận
Đảm bảo tất cả thực phẩm và đồ uống đều được đậy kín và không để mở ngoài trời. Đặc biệt là vào mùa hè khi ong đang hoạt động mạnh. Sử dụng hộp đựng có nắp để bảo quản thực phẩm và thường xuyên dọn dẹp khu vực ăn uống.
Thực hiện các biện pháp phòng ngừa này sẽ giúp bạn giảm thiểu nguy cơ ong xâm nhập và bảo vệ không gian sống của bạn khỏi sự phiền toái của ong. Việc duy trì một môi trường sạch sẽ và an toàn không chỉ giúp bạn tránh xa sự xâm nhập của ong mà còn tạo điều kiện sống thoải mái hơn cho bạn và gia đình.
Việc hiểu rõ mức độ độc hại của ong vàng, cách xử lý khi bị đốt và các biện pháp phòng tránh là rất quan trọng để bảo vệ sức khỏe. Khi bị đốt, xử lý vết thương nhanh chóng và đúng cách sẽ giúp giảm đau và ngăn ngừa các biến chứng. Đồng thời, áp dụng các biện pháp phòng ngừa như tránh tiếp cận gần tổ ong và bảo vệ cơ thể sẽ giúp giảm nguy cơ bị đốt. Bằng cách trang bị những kiến thức và kỹ năng này. Bạn có thể bảo đảm an toàn cho mình và gia đình. Và tận hưởng các hoạt động ngoài trời mà không lo lắng về nguy cơ từ ong vàng.